Tư duy là thuật ngữ có lẽ mà chúng ta gặp rất nhiều trong cuộc sống. Được xem là một yếu tố quan trọng quyết định hành vi và nhân cách của con người tiến hóa hơn với động vật. Con người có khả năng tư duy sẽ sẽ hình thành nên nhận thức hành vi có tri thức để giải quyết vấn đề. Vậy để hiểu rõ hơn về tư duy là gì và cách phát triển tư duy cho trẻ hãy cùng dogworkscats2.com giải đáp qua bài viết dưới đây nhé!
I. Tư duy là gì?
Về góc độ sinh học, Tư duy là một quá trình tâm lý phản ánh những thuộc tính, những mối liên hệ, những mối liên hệ bên trong vốn có của các sự vật, hiện tượng. Tư duy giúp con người nhận thức đúng đắn mọi thứ xung quanh và hành động tích cực.
Dưới góc độ tâm lý học, tư duy là một quá trình nhận thức cao cấp giúp con người khái quát về bản chất, quy luật của các sự kiện, hiện tượng, mang lại cho con người những hiểu biết về sự vật, hiện tượng.
Nói chung tư duy của não bộ vận hàng những kỹ năng học được giúp nuôi dưỡng trí thông minh và phát triển mà con người dùng để xem xét sự vật hiện tượng.
II. Đặc điểm của tư duy
1. Tính “có vấn đề”
Vấn đề chính là các tình huống và tình huống mới có một mục đích cụ thể. Tuy nhiên, có những kiến thức và phương pháp hành động cũ vẫn có thể được áp dụng để giải quyết vấn đề này, nhưng chúng không đủ để giải quyết nó.
Tư duy sẽ xuất hiện khi đối mặt với những tình huống có vấn đề như vậy. Những vấn đề này rất phức tạp và quan trọng nhất là mới, vì vậy việc áp dụng các giải pháp cũ sẽ không hiệu quả cần tìm ra một phương pháp mới để giải quyết vấn đề này.
2. Tính gián tiếp
Tư duy không được nhận thức bằng cách trực tiếp. Tính gián tiếp của tư duy thể hiện thông qua ngôn ngữ. Ngôn ngữ giúp con người sử dụng được nhận thức và kinh nghiệm đẻ bắt đầu tư duy…sau đó mới hiểu được bản chất sự vật hiện tượng.
Bên cạnh đó việc gián tiếp còn thể hiện ở chỗ con người sử dụng những phương tiện để nhận thức chung mà không thể dụng vào.
3. Tính trừu tượng khái quát
Một đặc điểm khác của tư duy là khái quát hóa và trừu tượng hóa để hình thành các khái niệm, lý thuyết và hoạt động nhận thức sáng tạo. Tính trừu tượng và khái quát hóa của tư tưởng song hành với nhau ở mức độ cao. Không có sự trừu tượng hóa, các đối tượng không thể được khái quát hóa. Sự trừu tượng hóa mà không có tính khái quát hóa sẽ hạn chế quá trình hiểu biết sự vật.
4. Có mối liên hệ mật thiết với cảm tính
Tư duy cần phải dựa vào tài liệu sẵn có hay kinh nghiệm và những cái thuộc về nhận thức. Nhận thức cảm tính là một phần của mối liên hệ giữa tư duy với hiện thực, là cơ sở của những khái quát kinh nghiệm dưới dạng quy luật, khái niệm.
Ngược lại tư duy và sản phẩm của nó cũng ảnh hưởng vào quá trình nhận thức cảm tính mang tính lựa chọn.
5. Mối liên hệ giữa tư duy và ngôn ngữ
Không có ngôn ngữ thì không có quá trình tư duy nào diễn ra, đồng thời kết quả của quá trình tư duy như khái niệm, dự đoán về sự vật, hiện tượng sẽ không được chủ thể hiểu và người khác chấp nhận.
Ngôn ngữ là công cụ biểu đạt kết quả của tư duy để có thể truyền đạt cho người khác, cho người khác và cho chính chủ thể tư duy. Ngược lại, không có suy nghĩ, ngôn ngữ đơn giản là vô nghĩa.
Ngôn ngữ mà chúng ta sử dụng ngày nay là kết quả của một quá trình phát triển tư tưởng lâu dài trong lịch sử phát triển của loài người, và ngôn ngữ thể hiện thành quả tư duy của con người.
III. Vai trò của tư duy với con người
Kỹ năng tư duy có vai trò quan trọng trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người.
- Tư duy giúp chúng ta nhận biết các quy luật khách quan cho phép chúng ta dự đoán một cách khoa học các xu hướng phát triển của sự vật, hiện tượng đồng thời có kế hoạch và phương pháp cải tạo hiện thực khách quan.
- Tư duy là một trong những kỹ năng có giá trị và có thể áp dụng được mà mỗi con người cần phải học và làm việc hiệu quả. Với sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ và tri thức, con người ngày càng làm nhiều việc hơn dựa trên kỹ năng tư duy của mình.
- Mỗi người phải tận dụng kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của mình để hợp lý hóa công việc và tạo ra kết quả tốt hơn.
- Ngoài ra, tư duy còn giúp con người thu thập, phân tích và sử dụng thông tin một cách có ý nghĩa bằng cách đưa ra hướng giải quyết vấn đề và phát triển bản thân đúng đắn.
- Tiềm năng của bộ não con người là rất lớn, ai cũng cần vận động trí não thường xuyên và tự mình rèn luyện khả năng tư duy để quá trình học tập đạt kết quả tốt nhất.
IV. Phân loại loại hình tư duy
Vì tư duy không phải là hữu hình mà nó thể hiện trong suy nghĩ của con người, vậy nên nhiều người không rõ có những kiểu tư duy nào? Trên thực tế theo nghiên cứu thì tư duy chia làm một số loại như:
- Tư duy tích cực: Cách rèn luyện tư duy nhìn vào hướng tích cực, nhìn vào mặt sáng của vấn đề từ đó có động lực và sự lạc quan để phát triển.
- Tư duy giải quyết vấn đề: Đây là loại tư duy hay gặp với con người khi chúng ta phải đối mặt với những vấn đề như công việc, sức khỏe, tư duy,..để phát triển cuộc sống.
- Tư duy logic: Đây là hoạt động suy luận và đánh giá một vấn đề cụ thể để đạt được mục tiêu mong muốn. Thực hành kỹ năng tư duy này giúp bạn hiểu mối liên hệ giữa các sự việc và sự kiện và sắp xếp chúng theo một trật tự mạch lạc để tìm ra giải pháp phù hợp.
- Tư duy phản biện: Là kiểu tư duy tự phản biện và phản biện ngoại cảnh, đây là kiểu tư duy giúp con người làm việc một cách sáng tạo, thông minh hơn.
- Tư duy sáng tạo: Sáng tạo là một trong những tiền đề phát triển của con người, người sáng tạo luôn tìm kiếm sự mới mẻ.
V. Cách rèn luyện khả năng tư duy cho trẻ
1. Tạo thói quen đọc sách
Đọc sách là một trong những cách tốt nhất để kết nối với thế giới bên ngoài. Trẻ càng đọc nhiều, não của trẻ càng có thể nắm bắt và nhận ra các từ ngữ, tình huống, cảm xúc, câu chuyện và nhân vật khác nhau. Vậy nên hãy rèn luyện cho trẻ thói quen đọc sách từ sớm.
2. Nói chuyện với con
Người lớn nên chia sẻ với con ở bất cứ thời điểm nào dù là lúc tắm, ăn, chơi hay đi ngủ, hãy trò chuyện với bé về những gì bé đang làm và chơi. Sử dụng những cụm từ chính xác khi giao tiếp với bé như bóng, ô tô, sách,..sẽ giúp trẻ liên kết với những đồ vật hay hành động đang thực hiện.
3. Chơi là cách học tốt nhất
Theo nghiên cứu, cho bé chơi với bạn bè hay một mình đều định hướng sự trải nghiệm tăng chỉ số IQ, khả năng suy luận mà trên lý thuyết không thể học được.
4. Đặt câu hỏi mở
Thay vì tự động trả lời câu hỏi mà bé muốn hỏi hãy hỏi lại bé ngược lại như con có ý tưởng gì không, con nghĩ thế nào,…tôn trọng câu trả lời của bé dù đúng hay sai. Điều này sẽ kích thích sự tư duy của bé.
5. Cùng giải quyết vấn đề với con
Điều quan trọng là cha mẹ phải dạy trẻ cách tự giải quyết vấn đề. Nó dễ dàng như học cách mở nắp hộp đồ chơi của con bạn hoặc lấy một cuốn sách ra khỏi giá sách.
Nếu có những rào cản nhỏ đối với sự tham gia, hãy dẫn dắt bằng ví dụ và đề xuất các giải pháp. Sau đó, để con bạn thử nó cho chính mình. Khi thành công, trẻ sẽ lưu giữ ký ức đó lâu hơn và có nhiều khả năng sẽ tự mình thử nó vào lần sau.
Rèn luyện khả năng tư duy cho trẻ em từ sớm giúp các em trở nên bản lĩnh và sống tốt hơn khi trưởng thành. Hy vọng với những thông tin về tư duy là gì sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về hoạt động tư duy của con người. Cảm ơn đã đón đọc!