Bóng đá là môn thể thao đề cao tinh thần đồng đội, kỹ thuật và chiến thuật. Tuy nhiên, đi cùng với đó là những quy tắc rõ ràng nhằm đảm bảo tính công bằng trong thi đấu. Một trong những lỗi phổ biến và thường gây tranh cãi nhất chính là lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người. Dù luật đã được cập nhật qua từng thời kỳ, nhưng việc xác định “chạm tay có phạm lỗi hay không” vẫn luôn là đề tài nóng trên sân cỏ. Hãy cùng nền tảng Vào Rồi TV tìm hiểu chi tiết về lỗi này, cách xác định, các tình huống điển hình và quy định xử phạt theo luật FIFA mới nhất.
Lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người
Lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người là hành vi cầu thủ dùng tay hoặc cánh tay cố tình chạm bóng trong khi đang thi đấu. Theo Luật bóng đá số 12 của FIFA, một cầu thủ được xem là phạm lỗi chạm tay nếu hành động đó không phải là kết quả tự nhiên của chuyển động cơ thể hoặc mang yếu tố cố ý làm thay đổi hướng đi của bóng. Mục đích của quy định này là để đảm bảo rằng cầu thủ không dùng tay giành lợi thế không hợp lệ. Việc xác định chạm tay có lỗi hay không thường phụ thuộc vào vị trí của tay, khoảng cách, tốc độ bóng và ý định của cầu thủ.
Nguồn gốc và quá trình thay đổi của luật chạm tay trong bóng đá
Trước đây, luật chạm tay khá đơn giản – chỉ cần bóng chạm tay là bị phạt. Tuy nhiên, bóng đá ngày càng phát triển, tốc độ trận đấu nhanh hơn, dẫn đến nhiều tình huống khó xác định.
- Trước năm 2019: Quy định chủ yếu dựa trên yếu tố “cố ý” – nếu cầu thủ không chủ động chạm tay thì không bị coi là lỗi.
- Sau năm 2019: FIFA và IFAB (Hội đồng luật bóng đá quốc tế) cập nhật, làm rõ hơn về việc xác định vị trí tay có tự nhiên hay không, thay vì chỉ dựa vào ý định.
- Luật năm 2021 và 2023: Điều chỉnh thêm về các tình huống bóng chạm tay trong pha tấn công dẫn đến bàn thắng, đồng thời nhấn mạnh yếu tố “hướng tay mở rộng cơ thể bất thường”.
Những thay đổi này giúp trọng tài có cơ sở rõ ràng hơn trong việc xử lý, đồng thời hạn chế tranh cãi giữa cầu thủ và người hâm mộ.
Khi nào được xem là lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người
Theo quy định hiện hành của FIFA, một cầu thủ bị coi là phạm lỗi chạm tay trong bóng đá khi rơi vào một trong những trường hợp sau:
- Cố tình dùng tay hoặc cánh tay chạm bóng: Ví dụ: cầu thủ giơ tay ra để cản bóng, che khung thành hoặc thay đổi hướng bóng.
- Tay hoặc cánh tay ở vị trí không tự nhiên, làm cơ thể to ra bất thường: Khi cầu thủ dang tay rộng ra khỏi thân mình, tạo thành góc lớn, nếu bóng chạm vào tay, trọng tài có thể thổi phạt dù không có chủ ý.
- Bóng chạm tay dẫn đến bàn thắng hoặc tạo cơ hội ghi bàn: Dù là vô tình, nếu bóng chạm tay cầu thủ tấn công trước khi vào lưới, bàn thắng đó sẽ không được công nhận.
- Cản phá bóng bằng tay trong khu vực cấm địa: Nếu cầu thủ phòng ngự dùng tay cản phá cú sút hướng khung thành, trọng tài sẽ cho đội tấn công hưởng phạt đền (penalty) và có thể rút thẻ vàng hoặc đỏ tùy mức độ.
Khi nào không bị coi là lỗi chạm tay
Không phải mọi trường hợp bóng chạm vào tay cầu thủ đều bị thổi phạt. FIFA cũng quy định rõ một số tình huống không bị coi là lỗi chạm tay, bao gồm:
- Bóng chạm tay từ chính cơ thể của cầu thủ: Nếu bóng bật từ chân, đầu hoặc thân mình của cầu thủ lên tay, đó là pha chạm tay tự nhiên, không bị phạt.
- Bóng chạm tay khi tay ở vị trí tự nhiên: Khi cầu thủ để tay gần thân mình, không mở rộng bất thường và không chủ động hướng tay về bóng.
- Cầu thủ ngã, tay chống đất để giữ thăng bằng: Nếu tay chống đất và bóng vô tình chạm vào tay này, trọng tài thường bỏ qua vì đây là hành động tự nhiên.
- Bóng chạm tay từ cự ly quá gần, không kịp phản ứng: Trong trường hợp đối thủ sút mạnh ở khoảng cách rất gần khiến cầu thủ không thể né tránh, trọng tài có thể xem là không phạm lỗi.
Vai trò của VAR trong việc xác định lỗi chạm tay
Công nghệ VAR (Video Assistant Referee) đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc xác định lỗi chạm tay gây tranh cãi. VAR giúp trọng tài chính có thể xem lại tình huống ở nhiều góc độ, làm rõ:
- Bóng có thực sự chạm tay hay không.
- Tay cầu thủ có ở vị trí tự nhiên không.
- Hành động đó có dẫn đến bàn thắng hoặc ngăn cản cơ hội ghi bàn hay không.
Nhờ VAR, nhiều tình huống từng gây tranh cãi trước đây được xử lý chính xác hơn. Tuy nhiên, VAR cũng không hoàn toàn loại bỏ tranh cãi, vì đánh giá “vị trí tay tự nhiên” vẫn mang tính chủ quan ở một mức độ nhất định.
Hình thức xử phạt khi phạm lỗi chạm tay
Tùy thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của lỗi, trọng tài sẽ áp dụng các hình thức xử phạt khác nhau:
- Phạt trực tiếp: Nếu cầu thủ phạm lỗi chạm tay ngoài khu vực cấm địa, đội đối phương sẽ được hưởng một quả đá phạt trực tiếp tại vị trí xảy ra lỗi.
- Phạt đền (penalty): Nếu lỗi xảy ra trong khu vực 16m50 của đội phòng ngự, trọng tài cho đội đối phương được đá phạt đền.
- Thẻ phạt:
- Thẻ vàng: nếu cầu thủ cố tình dùng tay ngăn cản tình huống tấn công hoặc cản đường chuyền nguy hiểm.
- Thẻ đỏ: nếu hành vi chạm tay ngăn cản bàn thắng rõ ràng (ví dụ cản cú sút vào khung thành bằng tay).
- Hủy bàn thắng: Nếu bóng vô tình chạm tay cầu thủ tấn công trước khi ghi bàn, bàn thắng sẽ bị từ chối ngay cả khi không có chủ đích.
Các tình huống điển hình về lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người
Trong lịch sử bóng đá thế giới, đã có nhiều pha chạm tay gây tiếng vang lớn:
- “Bàn tay của Chúa” – Diego Maradona (World Cup 1986): Huyền thoại Argentina dùng tay ghi bàn vào lưới tuyển Anh, bàn thắng vẫn được công nhận do trọng tài không phát hiện. Tình huống này trở thành biểu tượng của sự tranh cãi trong bóng đá.
- Luis Suarez (World Cup 2010): Suarez dùng tay cản phá bóng ngay trên vạch vôi trong trận Uruguay – Ghana. Anh bị thẻ đỏ, nhưng Ghana đá hỏng penalty, giúp Uruguay đi tiếp.
- Laurent Koscielny (Premier League 2016): Nếu như cập nhật lịch thi đấu bóng đá anh thường xuyên cũng nhớ trong trận Arsenal gặp Burnley, Koscielny ghi bàn bằng tay ở phút bù giờ, khiến giới hâm mộ dậy sóng vì lỗi không được phát hiện kịp thời.
Những pha bóng như vậy đã góp phần thúc đẩy FIFA đưa công nghệ VAR vào sử dụng nhằm đảm bảo tính công bằng cho các trận đấu.
Lỗi chạm tay và luật dành riêng cho thủ môn
Thủ môn là cầu thủ duy nhất được phép dùng tay trong khu vực cấm địa của đội mình. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp thủ môn bị thổi phạt vì lỗi chạm tay:
- Khi thủ môn bắt bóng từ đường chuyền về bằng chân của đồng đội.
- Khi bắt bóng ngoài khu vực cấm địa.
- Khi giữ bóng bằng tay quá 6 giây mà không phát bóng.
Các tình huống này đều được tính là lỗi, và đội đối phương sẽ được hưởng đá phạt gián tiếp.
Kết luận
Lỗi chạm tay trong bóng đá 11 người là một trong những quy định quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu. Dù luật đã trải qua nhiều lần điều chỉnh, song việc xác định lỗi vẫn đòi hỏi trọng tài, cầu thủ và người hâm mộ phải có sự hiểu biết đúng đắn. Việc nắm rõ quy định về lỗi chạm tay được nền tảng Vao Roi TV tổng hợp không chỉ giúp cầu thủ thi đấu an toàn, mà còn giúp khán giả hiểu và đánh giá công tâm hơn mỗi khi xảy ra tình huống tranh cãi.